#LROJ19: Full Schedule

Welkom bij de VVOJ Trainingsdag Lokale en Regionale Onderzoeksjournalistiek 2019.
Hieronder vind je het volledige programma. Nog niet ingeschreven? Dat kan hier.

09:00 CET

INLOOP

Saturday March 16, 2019 09:00 - 09:30 CET

09:30 CET

OPENING & KEYNOTE

Het is niet altijd makkelijk om regiojournalist te zijn. Soms stuit je op verhalen die om stevig onderzoek vragen. Je moet dan kritisch zijn op bedrijven en instellingen met wie je de goede relatie niet mag verpesten. Je hebt ze immers weer nodig voor volgende verhalen. Bovendien wil je in veiligheid blijven werken én wonen in het gebied waar je journalist bent.

Hille van der Kaa, hoofdredacteur van BN De Stem, opent deze trainingsdag. Zij gaat in op verhalen waar verslaggevers op stuiten die aanvankelijk onschuldig lijken, maar dan toch effect kunnen krijgen op je persoonlijke leven. Een volgens Van der Kaa redelijk onderbelicht aspect van ons vak, terwijl het veel meer journalisten aangaat dan alleen misdaadverslaggevers.

Sprekers & trainers

Hille van der Kaa

hoofdredacteur, BN de Stem

Hille van der Kaa begon haar journalistieke carrière bij de universiteitskrant Univers en als correspondent Brabant voor het ANP tijdens haar studie communicatie- en informatiewetenschappen aan de Universiteit van Tilburg. Na een MBA-studie aan Nyenrode startte ze haar eigen bedrijf... Read More →

Saturday March 16, 2019 09:30 - 10:15 CET
Collegezaal Hogeschool Utrecht, Heidelberglaan 15, Utrecht, Nederland

Zaal: Collegezaal

10:20 CET

Ontmasker nepnieuws met de Nieuwscheckers

Nepnieuws lijkt een ware plaag. Je hoort er voortdurend over. Zo zouden de Russen Nederland bestoken met een lawine aan nepnieuws om de verkiezingen te beïnvloeden. In Amerika beschuldigt president Donald Trump de media juist van het brengen van fake news, terwijl hij zelf dagelijks aantoonbare leugens verspreidt. Volgens de EU is nepnieuws een bedreiging voor de democratie. Maar juist het EU-platform dat nepnieuws moet ontmaskeren kwam in opspraak. Dit alles roept de vragen op. Wat is nepnieuws dan eigenlijk? Hoe herken je het? Waar kom je het tegen? Misschien bij politieke besluitvorming tijdens gemeenteraadsvergaderingen? En hoe kun je checken of nieuws nep of waar is? Alexander Pleijter, coördinator van de Nieuwscheckers, leert je trucs die je eenvoudig zelf kunt toepassen. Ook ga je in deze workshop zelf aan de slag met het ontmaskeren van leugenaars. Lukt het om vanachter je laptop berichten te verifiëren?

Sprekers & trainers

Alexander Pleijter

Universiteit Leiden / De Nieuwe Reporter

Alexander Pleijter heeft een grote belangstelling voor de relatie tussen technologie en journalistiek. Welke impact hebben nieuwe media op de manier waarop journalisten werken? En vooral: hoe kan nieuwe technologie de journalistiek béter maken.Momenteel werkt hij als universitair... Read More →

Saturday March 16, 2019 10:20 - 11:20 CET
LROJ 1 Hogeschool Utrecht, Heidelberglaan 15, Utrecht, Nederland

Zaal: LROJ1

LET OP: Voor deze workshop is een laptop nodig. Neem die dus mee!

10:20 CET

Onderzoeksjournalistiek voor jonge honden

Het is niet nodig om je sporen al te hebben verdiend, voordat je aan speuren begint. Stephen Friedrichs (32) en Daan Appels (30) werken nog niet lang bij De Gelderlander, maar ze hebben al voorpaginaverhalen geschreven op basis van eigen onderzoek. Over gettovorming in wijken, een interview met een ondergedoken topcrimineel, een verhaal met en over de bondscoach van Noord-Korea, uitbuiting van horecapersoneel en koks, alcohol- en drugsgebruik onder asielzoekers en de invloed van de lange arm van Eritrea in Nederland. Die verhalen ontstonden in de kroeg, na een simpele klacht op Facebook, maar het vaakst na doorvragen in het eigen netwerk. Stephen en Daan nemen je graag mee op de route van prikkel naar onderzoekverhaal.

Sprekers & trainers

Stephen Friedrichs

newsroom Nijmegen, De Gelderlander

Stephen Friedrichs belandde na zijn opleiding rechten aan de Radbouduniversiteit in Nijmegen in de journalistiek. Hij publiceerde als freelancer o.a. in het AD, Eindhovens Dagblad, Tubantia, PZC, BN De Stem, Leeuwarder Courant, Het Parool en Dagblad van het Noorden. Sinds een klein jaar is hij algemeen... Read More →

Daan Appels

redactie Arnhem, De Gelderlander

Daan Appels studeerde communicatiewetenschap en deed een master politieke communicatie. Hij werkt bij De Gelderlander op de redactie Arnhem. Eerder had hij verschillende opdrachtgevers zoals het AD, het toenmalig Limburg Dagblad (nu De Limburger) en BN De Stem. Jarenlang heeft hij met veel plezier over sport geschreven en dat doet hij nog steeds. Van zijn verschenen onder andere artikelen over financiële... Read More →

Saturday March 16, 2019 10:20 - 11:20 CET
LROJ 2 Hogeschool Utrecht, Heidelberglaan 15, Utrecht, Nederland

Zaal: LROJ2

10:20 CET

Een analyse van falend bestuur

In deze workshop vertelt Chris Aalberts over zijn onderzoeksproject in Den Helder, waarover hij een jaar lang blogde bij ThePostOnline en waarover in november een boek uitkwam, Palermo aan het Marsdiep.
Aalberts gaat in met de aanwezigen in discussie over de politieke gevolgen van een beperkte lokale journalistiek, aan de hand van drie belangrijke uitgangspunten van zijn Helderse onderzoeksproject:
1. De politiek volgen als een onbevangen buitenstaander, die geen deel uitmaakt van het gebruikelijke spel tussen politiek en media.
2. Trends op de lange termijn inventariseren en de waan van de dag negeren. Hoe diep moet je graven om de kern van de lokale politiek te begrijpen?
3. Politiek in het publieke domein nadrukkelijk volgen en beschrijven, met name door aanwezig te zijn bij belangrijke debatten of andere publieke bijeenkomsten. Waar moet je wel en niet bij zijn?

Sprekers & trainers

Chris Aalberts

Freelance, specialisme lokaal bestuur

Chris Aalberts schrijft over politiek voor ThePostOnline en maakt wekelijks columns over de Nederlandse politiek in diverse kranten van de Holland Media Combinatie en doceert in de masteropleiding Media en Journalistiek aan de Erasmusuniversiteit van Rotterdam.Op zijn website schrijft Aalberts over zichzelf: 'Ik probeer de politiek als... Read More →

Saturday March 16, 2019 10:20 - 11:20 CET
LROJ 3 Hogeschool Utrecht, Heidelberglaan 15, Utrecht, Nederland

Zaal: LROJ3

11:20 CET

PAUZE

Koffie en Thee!

Saturday March 16, 2019 11:20 - 11:40 CET
TBA

11:40 CET

Bijzondere regionale verhalen

Het Fonds Bijzondere Journalistieke projecten kent sinds vorig jaar een speciale regeling voor onderzoeksjournalistieke projecten, met een sterk accent op de regio. Extra bijzonder is dat je ook apart voor de onderzoeksfase van een productie ondersteuning kunt aanvragen. Vooral voor freelancers is dit een belangrijke ondersteuning.
In deze sessie vertellen collega's die met geld uit deze regeling aan de slag zijn gegaan over hun ervaringen:

• Jeroen Bergeijk werkte vijf weken undercover in het distributiecentrum van Bol.com in Waalwijk. Dat leidde tot een onthullende reportage in de Volkskrant.

• Mira Sys doet met steun van het FBJP onderzoek naar zoutwinning in Friesland en scheef daarover dit verhaal voor Follow the Money. Sys publiceert ook in de Volkskrant en op De Correspondent.

• Eugène Leenders, freelance journalist, schreef over een langdurig conflict tussen een Oosterbeeks specialist en het Rijnstateziekenhuis. Hij publiceerde het verhaal op de website en in de gedrukte versie van het lokale nieuwsblad Hoog & Laag (Renkum/Oosterbeek/Wageningen). Landelijke media pakten het op.

Sprekers & trainers

Henk Bas

Fonds Bijzondere Journalistiek Projecten

Henk Bas is projecleider onderzoeksjournalistiek bij het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten. Daarnaast is hij praktijkdocent journalistiek aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Daarmee is hij de geknipte man om het jong onderzoekstalent de juiste vragen voor te schotelen over... Read More →

Jeroen van Bergeijk

Jeroen van Bergeijk is journalist, schrijver en documentairemaker. In zijn onderzoeksjournalistieke projecten dompelt hij zich graag helemaal onder in de wereld van zijn onderzoeksonderwerp. Voor zijn nieuwste boek Uberleven – Undercover als Uberchauffeur (2018) liet hij zich o... Read More →

Mira Sys

Freelance, o.a. De Correspondent en Follow the Money

Mira Sys (1995) maakte op haar achttiende de overtocht van het verre België naar Nederland. Inmiddels is ze helemaal ingeburgerd, al kan ze af en toe betrapt worden op een ‘allez’. Ze volgde de bacheloropleiding Taal en communicatie aan de UvA, en was in die periode ook hoofdredacteur... Read More →

Eugène Leenders

oprichter-eigenaar, MediaMeedenker

Na vele jaren te hebben gewerkt voor de NOS en Omroep Gelderland, vestigde Eugène Leenders zich vorig jaar als zelfstandig journalist en richtte hij MediaMeedenker op. Hij denkt mee over media in de meest brede zin van het woord. Is Facebook je grootste vriend? Of ben je al overgestapt op Instagram? Wie luistert er nog naar een radiospot? Klopt het dat het lokale nieuwsblad wekelijks nog van voor tot achter wordt gelezen? Hoe ziet de ideale... Read More →

Saturday March 16, 2019 11:40 - 12:40 CET
LROJ 1 Hogeschool Utrecht, Heidelberglaan 15, Utrecht, Nederland

Zaal: LROJ1

11:40 CET

Fraude en misstanden bij een voetbalclub

Gerben Kuitert van De Twentsche Courant Tubantia gaat in zijn workshop in op de vraag hoe hij met zijn collega’s Leon ten Voorde en Fardau Wagenaar te werk is gegaan in het schandaal rond voetbalclub FC Twente, die in 2016 als gevolg van fraude en gesjoemel met de regels bijna ten onder ging. Het schandaal leidde uiteindelijk tot een KNVB-onderzoek en het vertrek van de toenmalige directie en raad van commissarissen.
De Twentsche Courant Tubantia bracht onder meer de fraude rond de transfer van speler Dusan Tadic aan het licht, waarbij de club valsheid in geschrifte pleegde en de KNVB cruciale informatie onthield. Tubantia publiceerde de harde bewijzen van deze fraude: verstuurde mails en afdrukken van Whatsappgesprekken.
Hoe ga je te werk als jou als journalist geluiden over misstanden bereiken? Wie moet je spreken, waar moet je zoeken, waar moet je op letten en hoe zorg je dat je als krant een goede relatie houdt met de voetbalclub? Gerben Kuitert geeft tips & tricks.

Sprekers & trainers

Gerben Kuitert

verslaggever nieuwsdienst, Tubantia

Gerben Kuitert (57) werkt al ruim 30 jaar als journalist. Hij begon als leerling verslaggever bij Tubantia, werkte daarna voor RTV Oost en als freelancer voor onder meer Voetbal International, Trouw en HP/De Tijd. Bij RTV Oost maakte hij de beginjaren van de regionale televisie mee... Read More →

Saturday March 16, 2019 11:40 - 12:40 CET
LROJ 2 Hogeschool Utrecht, Heidelberglaan 15, Utrecht, Nederland

Zaal: LROJ2

LET OP: LET OP: Voor deze workshop is een laptop nodig. Neem die dus mee!

11:40 CET

Nieuwe onderzoekskracht in de regio

Liefst 23 nieuwe onderzoeksjournalistieke projecten gingen op 1 januari aan de slag, opgezet met ondersteuning uit een nieuwe regeling van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek (SvdJ) Dit eerste jaar is een pilotjaar. Hoe gaat het inmiddels met de eerste lichting deelnemers? In deze sessie krijg je een kijkje achter de schermen bij twee van de projecten. De initiatiefnemers laten zien hoe ze te werk gaan, wat voor verhalen ze maken, maar ook welke uitdagingen zo’n nieuw onderzoeksproject met zich mee brengt en wat zij zelf én andere redacties daarvan kunnen leren.
Kom luisteren naar de verhalen van:

Henk ten Harkel en Flip van Willigen van 1Twente Enschede
De lokale omroep 1Twente Enschede maakt seriële onderzoeksverhalen en ontwikkelt methoden om dit soort verhalen bereikbaar te maken voor lokale redacties. De verhalen worden opgezet rondom lokale thema’s die van alle kanten langdurig en dus seriematig worden belicht. Een belangrijke rol in de verhalen is weggelegd voor de lokale bevolking. Het nieuwe project is een verdieping van eerdere reeksen over onder meer afvalscheiding, grondwateroverlast en het plaatsen van windmolens en zonnepanelen.
Gerard Lukken van Eindhovens Dagblad
Je hoort de laatste jaren veel bestuurlijk geroeptoeter over ondermijning. Ministers, burgemeesters, politiechefs; als je ze moet geloven dreigen criminele bendes ons land ten gronde te richten. Zeker het Brabantse land. Daarom stelt minister Grapperhaus voor deze provincie -en de Zeeuwse buurman- 20 miljoen euro beschikbaar om de misdaad te bestrijden. Natuurlijk, de criminaliteit gedijt goed in het Brabantse. Maar is het erger dan een jaar of tien geleden? Zo ja, hoe erg is het dan? Erg genoeg om van ondermijning te kunnen spreken? Trouwens, hoe is het zo ver kunnen komen? En o ja, waar zijn de cijfers waarop de roeptoeters zich baseren? Vragen en twijfels genoeg bij de Brabantse kranten om de krachten te bundelen en een onderzoek te doen naar het Sodom en Gomorra van de Lage Landen.
Harmen Zijp van De Stadsbron
De Stadsbron houdt via journalistiek onderzoek Amersfoortse actoren, gemeente en andere overheden, diensten, projectontwikkelaars, bedrijven én inwoners scherp. Hierbij leggen zij webdossiers aan en stimuleren interactie met en tussen lezers.
De Stadsbron zoekt naar een duurzame bestaansvorm voor onafhankelijke lokale journalistiek. Dat heeft een aantal gevolgen voor de werkwijze, die afwijkt van veel traditionele media, en op een hoop fronten nog in ontwikkeling is. Hoofd- en eindredactie zijn vervangen door peer review, er is geen vaste publicatiefrequentie, stukken worden online gezet wanneer ze klaar zijn. Het publicatieplatform wordt gebouwd met open source software.

Sprekers & trainers

Harmen Zijp

De Stadsbron

Harmen Zijp is kunstenaar en zelfstandig onderzoeker met een bijzondere interesse in complexe systemen en in de sociale structuren van empowerment en peer productie.Harmen Zijp is bij veel Amersfoorters bekend van De War... Read More →

Steffan Konings

Stimuleringsfond voor de Journalistiek

Gerard Lukken

Verslaggever, Eindhovens Dagblad

Bij het ED heb ik diverse leidinggevende functies gehad. Na mijn afscheid als redactiechef in 2017, ben ik redactioneel projectleider geworden. Daarnaast schrijf ik weer verhalen, coach collega's en voer de eindredactie over ons weekendkatern. Voor de duur van ons 'ondermijningsproject... Read More →

Henk ten Harkel

nieuwsmanager en projectleider, 1Twente Enschede

Na een langdurige loopbaan op diverse redacties verspreid over de Achterhoek en Twente kwam Henk ten Harkel terecht op de stadsredactie Enschede. Deze nieuwsredactie ging een journalistieke samenwerking aan met 1Twente Enschede in de Newsroom Enschede, een driejarig project waaraan... Read More →

Flip van Willigen

directeur, 1Twente Enschede

Flip van Willigen is directeur van 1Twente Enschede (voorheen TV Enschede FM) en directeur van Radio Hengelo TV. Hij is initiatiefnemer van en geeft sturing aan de landelijke pilot voor de streekomroepvorming (sinds 2012), de publiek-private samenwerking met de regionale krant TC... Read More →

Saturday March 16, 2019 11:40 - 12:40 CET
LROJ 3 Hogeschool Utrecht, Heidelberglaan 15, Utrecht, Nederland

Zaal: LROJ3

12:40 CET

LUNCH

Saturday March 16, 2019 12:40 - 13:40 CET
TBA

13:40 CET

Wobben, gewoon doen, doen, doen!

De Wob (Wet openbaarheid van bestuur) is een machtig journalistiek middel, maar het wordt te weinig gebruikt. Journalisten zien er vaak tegenop, ze denken dat het te moeilijk is. Ten onrechte, weet Sjors van Beek, onderzoeksjournalist bij De Limburger, na 25 jaar wobben en meer dan 500 Wob-verzoeken. Van Beek spitst zijn oren als hij hoort dat iets geheim is en bijt zich er dan in vast om het toch openbaar te krijgen.
In deze workshop gidst hij je door de basisbeginselen van het wobben, zodat de drempel om het daarna zelf te doen een heel stuk lager wordt. Een stoomcursus theorie én praktijk.

Sprekers & trainers

Sjors van Beek

onderzoeksjournalist, De Limburger

Sjors van Beek is sinds 1 juni 2016 in dienst bij De Limburger als onderzoeksjournalist. Daarvoor werkte hij sinds 2012 freelance voor diverse opdrachtgevers. Van Beek won De Tegel 2016 in de categorie Onderzoek met ‘Filipijnse slaven op wielen’, een verhaal over uitbuiting van Filipijnse truckers. In zijn vrije tijd reist hij de wereld over en schrijft daarover reisverhalen die hij publiceert in onder meer NRC Handelsblad en Trouw.Na 25 jaar wobben en meer dan vijfhonderd Wob-verzoeken kunnen we Sjors gerust één van de... Read More →

Saturday March 16, 2019 13:40 - 14:40 CET
LROJ 1 Hogeschool Utrecht, Heidelberglaan 15, Utrecht, Nederland

Zaal: LROJ1

13:40 CET

Zoektocht naar de waarheid

Tom Meerbeek en Simon Dirk Terpstra van regionale omroep RTV Oost vertellen over de totstandkoming van de indrukwekkende documentaire Over de Grens. Een verhaal over misschien wel het eerste burgerslachtoffer van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Is hij omgekomen door vuil spel? De twee onderzoeksjournalisten doken diep de geschiedenis in. Meerbeek en Terpstra vertellen over hun drive om op zoek te gaan naar de waarheid. Hoe achterhaal je de feiten bijna tachtig jaar na dato?

Sprekers & trainers

Simon Dirk Terpstra

verslaggever, RTV OOST

Simon Dirk Terpstra werkt al zo’n 18 jaar voor de regionale omroep RTV Oost. Hij is er werkzaam als verslaggever. Specialisme: provinciale politiek (‘politiek verveelt me nooit!’), milieu en landbouw.

Tom Meerbeek

RTV OOST

Tom Meerbeek werkt al zo’n 17 jaar voor de regionale omroep RTV Oost als verslaggever met specialisatie misdaad en de Tweede Wereldoorlog. Hij is ook eigenaar van en filmmaker bij TomMee Films.

Saturday March 16, 2019 13:40 - 14:40 CET
LROJ 2 Hogeschool Utrecht, Heidelberglaan 15, Utrecht, Nederland

Zaal: LROJ2

13:40 CET

Facebook als journalistieke vindplaats

Wat is het recept achter de goedkope kleding van Primark? Hoge werkdruk, intimidatie door leidinggevenden en het negeren van gezondheidsklachten, ontdekte Stephanie Nijssen. Zij vond de bronnen voor haar verhaal over de kledingketen op Facebook. In haar workshop zet ze uiteen op welke manier sociale media gebruikt kunnen worden voor journalistiek onderzoek naar regionale en lokale onderwerpen. RTV Noord doet dat onder meer met live vergaderingen op Facebook.

Door het publiek via Facebook te betrekken bij het maakproces, ontstaan mooie verhalen. Niet voor niets won Nijssen de Groninger Persprijs met het onthullende verhaal over Primark. Zij is bij RTV Noord expert op het gebied van online communities en sociale media. Facebook is van zichzelf geen goede zoekmachine, dus daarin moet je wel een beetje je weg kunnen vinden. Gelukkig zijn er hulpmiddelen die daarbij gebruikt kunnen worden. Daar zal Stephanie meer over vertellen in haar workshop. Ze loopt met ons door de verschillende ruimtes die je op het platform kunt bezoeken om informatie naar boven te halen: Facebookprofielen, Facebookgroepen, Facebook Live, Instagram stories en Insta direct.

Sprekers & trainers

Stephanie Nijssen

expert online communities en sociale media, RTV Noord

Stephanie Nijssen is bij RTV Noord expert op het gebied van online communities en sociale media. Ze is een veelgevolgd Instagrammer in de dierenniche, met accounts die tienduizenden volgers hebben. Met haar Primark-verhaal won ze een NL-Award en de Groninger Persprijs 2017. Vasthoudendheid en uitgebreid bronnenonderzoek gecombineerd met de optimale inzet van nieuwe media hebben haar deze prijs opgeleverd... Read More →

Saturday March 16, 2019 13:40 - 14:40 CET
LROJ 3 Hogeschool Utrecht, Heidelberglaan 15, Utrecht, Nederland

Zaal: LROJ3

14:40 CET

PAUZE

Koffie en Thee!

Saturday March 16, 2019 14:40 - 15:00 CET
TBA

15:00 CET

Vlamcollege: alles is te vinden!

Henk van Ess geldt al vele jaren als expert in research op internet, met name in sociale media. Vorig jaar sloot hij zich aan bij het internationale onderzoekscollectief Bellingcat. Hij is ook factchecker bij het Amerikaanse Poynter. Bij de Persgroep Campus verzorgt hij online-researchtrainingen voor landelijk en regionaal werkende journalisten.
Van Ess sluit deze trainingsdag af met één van zijn befaamde vlamcolleges. We kijken naar een afbeelding op het Facebookprofiel van een Amerikaanse onderzoeksjournalist, die absoluut niet wil dat hij digitale sporen achterlaat. Toch voltrekt zich voor je neus het onmogelijke: door stap voor stap elke aanwijzing te bestuderen, weten we precies waar, op welke dag, hoe laat en waarom de foto is gemaakt.
Ook kijken we naar het Facebook-profiel van een Skripal-verdachte: is hij echt of niet? Met deze sessie leer je heel snel hoe je Bellingcat-vaardigheden kunt toepassen in de regionale journalistiek.

Sprekers & trainers

Henk van Ess

Social Media & Internet Intelligence

Saturday March 16, 2019 15:00 - 16:00 CET
Collegezaal Hogeschool Utrecht, Heidelberglaan 15, Utrecht, Nederland

Zaal: Collegezaal

LET OP: Laptop is hier handig

16:00 CET

AFSLUITING EN BORREL

Saturday March 16, 2019 16:00 - 17:00 CET